Tiroit bezi hormonlarý; vücudun tüm hücrelerinin fonksiyonlarý için gerekli olan hormonlardýr. Vücutta büyüme ve kimyasal olarak reaksiyonlarýn hýzýný düzenlemeye yardýmcý olmaktadýr. Kýsaca vücudun metabolizma hýzýný düzenlemektedir. Özellikle çocuklarýn büyüme ve geliþmeleri için çok önemli hormonlardýr. Ayný zamanda vücut ýsýsý, tansiyon, kalp çalýþmasý ve vücuda alýnan besinlerin hangi hýzda enerjiye dönüþtürüleceðini belirleyen ve bu enerjiyi düzenleyen hormonlarý üreten bir bezdir.
Tiroit bezi nefes borumuzun etrafýnda Adem elmasýnýn hemen altýnda yer almaktadýr. Þekli, kelebek þeklini andýrmaktadýr. Tiroit bezi iki lobdan meydana gelmektedir ve iki lob istmus ile birbirine baðlý bulunmaktadýr.
Tiroit bezi hormonlarý üretmek için neye ihtiyaç vardýr
Bunun için iyot mineraline ihtiyaç duyulmaktadýr. Ýyot minerali bazý besinlerde ve iyotlu tuzda bulunmaktadýr. En önemli iki tiroit bezi hormonlarý tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3)'dir. Tiroit bezi ayný zamanda vücutta bulunan kalsiyum dengesini saðlamakta ve kandan kemik hücrelerine kalsiyum geçiþini saðlayan kalsitonin hormonunu da üretmektedir.
Tiroit bezi hormonlarýnýn görevi
T4 ve T3 hormonlarý vücudumuzun metabolizmasýný düzenlediði gibi ayný zamanda metabolizmanýn hýzýný da kontrol etmektedir. Eðer tiroit bezleri tarafýndan çok fazla hormon salgýlanýrsa metabolizma daha hýzlý olur ve hipertiroid rahatsýzlýðý geliþir. Bu rahatsýzlýk sonucunda kalp atýþlarý hýzlanarak, çarpýntý þikayetleri baþlar, bununla birlikte baðýrsak hareketleri artar ve kiþiyi ishal yapabilir. Eðer tiroit hormonu çok az salgýlanýrsa metabolizma çok yavaþ olur ve bu rahatsýzlýða da Hipotiroidi denilmektedir. Bu rahatsýzlýk geliþince metabolizma çok yavaþ çalýþýr, kalp atýþ hýzý yavaþlar ve baðýrsak hareketleri en aza inerek kiþide kabýzlýk meydana gelir.
Tiroit bezinin çalýþmasý nasýl kontrol edilmektedir
Tiroit bezi hormonlarýnýn çalýþýp çalýþmadýðýnýn anlaþýlmasý için beyinde bulunan hipofiz bezinden salgýlanan TSH hormonu ile kontrol edilmektedir. Kanda bulunan T4 ve T3 deðerleri azaldýðý zaman hipofiz bezindeki TSH salgýsý daha fazla olur ve bu hormon sayesinde tiroit bezindeki hormon salgýsý artmaktadýr. Tersine durumda ise kanda T4 ve T3 artarsa hipofiz bezinden TSH salgýsý azalmaktadýr.
Tiroit bezlerinin çalýþýp çalýþmadýðýný bize en iyi bilgiyi TSH ölçümü vermektedir. TSH seviyesinin normalden düþük olmasý tiroit bezinin çok fazla çalýþtýðýný göstermektedir. TSH seviyesinin normalden yüksek olmasý ise tiroit bezlerinin çok az çalýþtýðýný göstermektedir.
Baþlýca tiroit hastalýklarý; guatr, zehirli guatr, tiroit kanserleri, hipotiroidi, hipertiroidi rahatsýzlýklarýdýr. Bu rahatsýzlýklar çoðunlukla iyot eksikliði olan bölgelerde yaþayan veya yeterli miktarda iyot minerali alamayan ve ayný zamanda ailesinde tiroit rahatsýzlýðý olan kiþilerde çok fazla görülmektedir.
