Tiroid Hormonu Özellikleri

Tiroid Hormonu

Tiroid bezi, boynumuzun ön kısmında bulunan ve kelebek şeklini andıran 15-20 gram ağırlığında bir organdır. Tiroid bezi, T3 (triiodotironin) ve T4 (tiroksin) adı verilen iki temel hormon salgılar. Ayrıca, hipofiz bezinden salgılanan TSH (tiroid uyarıcı hormon) tiroid bezinin işlevini düzenler. Tiroid bezinden salgılanan hormonlar kan dolaşımına girer ve vücutta bulunan tüm organ ve dokuları etkiler.

Tiroid Hormonlarının Yapısı ve İşlevi

T4 hormonu, dört adet iyot atomu içerir. T3 hormonu ise üç adet iyot atomu taşır. Genellikle hücrelerimizde daha aktif olan T3 hormonudur; bu nedenle T4 hormonları hücrelere ulaşmadan önce T3 hormonuna dönüşür. T3 ve T4 hormonları metabolizmayı ve enerji dengesini kontrol eder. Bu hormonların fazla salgılanması metabolizmanın çok hızlı çalışmasına neden olur ki bu duruma hipertiroidi denir. Aksine, tiroid hormonlarının yetersiz salgılanması hipotiroidi olarak adlandırılır. Hipotiroidi hastalarının metabolizması oldukça yavaş çalışır, bu durum kalp atışlarının zayıflamasına, bağırsak tembelliğine ve kabızlığa yol açar.

TSH Hormonunun Rolü

TSH hormonu, beyinde bulunan hipofiz bezinden salgılanır. Bu hormon, tiroid bezinin çalışmasını kontrol eder ve tiroid hormonlarının üretim ve salgılanmasını düzenler.

Tiroid Hormonlarının Dengesizliği ve Hastalıklar

Tiroid hormonlarının az ya da fazla salgılanması çeşitli hastalıklara yol açabilir. Bu rahatsızlıkları şu şekilde sıralayabiliriz:

Hipotiroidizm: Bu rahatsızlıkta hastalar aşırı derecede yorgunluk ve sürekli uyuma isteği yaşar. Ne kadar fazla uyunmuş olsa bile hastalar sürekli enerjileri düşük olur. En büyük belirtisi sürekli kilo almak ve bir türlü kilo verememek olarak gözükmektedir. Bu hastalarda aşırı derecede depresyon, melankolik ve üzgün bir ruh hali yaşanır. Bunun nedeni, tiroid hormonlarının beyindeki serotonin seviyesini etkilemesidir. Hormonların yetersiz kalması kişilerin ruh halini olumsuz etkiler. Ayrıca, vücutta uyuşma ve karıncalanma gibi rahatsızlıklar meydana gelebilir. Bu rahatsızlıktan şikayetçi olan kimselerin saçları da aşırı derecede cansız ve kolay dökülür. Bazı hastalarda tırnaklar çabucak kırılırken, bazılarında ise kirpik ve kaş dökülmesine yol açabilir. Eller ve ayaklar hiç ısınmaz ve sürekli üşüme görülür. Hipotiroidizm, yüksek kolesterol ve kalp ritminin düşmesine neden olabilir.
Hipertiroidizm: Bu rahatsızlıkta ise kişiler uykuya dalmakta aşırı derecede zorluk çekerler ve uykusuzluk problemi nedeniyle kendilerini yorgun ve bitkin hissederler. Tiroid bezinin çok fazla çalışması sonucu nabız hızlanır ve geceleri ani uyanmalar ve kaygı meydana gelir. Metabolizmanın hızlı çalışması kişilerin çok hızlı bir şekilde kilo vermesine neden olur. Panik atak ve çeşitli ruhsal problemlere yol açabilir. Kişilerin olaylara konsantre olmasını zorlaştırır. Bu tip rahatsızlıklarda hastalar genellikle çok fazla sıcaklık hisseder ve güneşli ortamlarda bulunmaktan kaçınırlar. Kolesterol seviyesi oldukça düşüktür. Metabolizmanın hızlı çalışması nedeniyle kalp hızı da yüksektir ve bu da çarpıntıya neden olur.

Bazı durumlarda, tiroid hormonlarının fazla ya da az çalışması sonucu tiroid bezi genişler. Bu durum, ses tellerinde birtakım şişlik ve yumruların oluşmasına neden olabilir. Ailede tiroid hastalıklarının olması, kişinin bu rahatsızlıklara yakalanma olasılığını artırır. Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilen tiroid rahatsızlıklarında, kadınlar erkeklere göre daha yüksek risk altındadır.